mitologia runy wikingowie nordyckaTarczowniczki: Kobiety-Wojowniczki Wikingów
Wśród mitów i sag skandynawskich, które przetrwały przez wieki, pojawia się obraz kobiet, które nie tylko zajmowały się prowadzeniem domu czy rodzeniem dzieci, ale również uczestniczyły w wojnach, obronie osad, a nawet brały udział w bitwach obok mężczyzn. Jednym z najbardziej fascynujących elementów wikingowskiej kultury wojennej były tarczowniczki (skjaldmær), czyli kobiety, które nie tylko walczyły, ale także zyskiwały reputację wojowniczek. Ich rola w społeczeństwie wikingów była niejednoznaczna, ale z pewnością odbiegała od klasycznego obrazu kobiety w ówczesnym świecie.
1. Kim były tarczowniczki (skjaldmær)?
keyboard_returndo górySkjaldmær, czyli tarczowniczki, to wojowniczki, które należały do elity wikingów. Nazwa ta pochodzi od słów „skjöldr” (tarcz) i „mær” (dziewczyna lub kobieta), co w tłumaczeniu dosłownie oznacza „kobieta tarczy”. Zazwyczaj te wojowniczki były postrzegane jako walczące towarzyszki mężczyzn, które broniły osad i uczestniczyły w wyprawach wojennych. Istnieją różne teorie na temat tego, kim dokładnie były tarczowniczki — od kobiet, które faktycznie brały udział w bitwach, po wojowniczki będące symbolem męskiego ideału siły i odwagi.
Zazwyczaj przyjmuje się, że tarczowniczki były kobietami wolnymi, posiadającymi pewną rangę w społeczeństwie. Nie były to kobiety, które walczyły z powodu przymusu, ale raczej miały mocne powody do walki: chęć obrony swojego ludu, uzyskania chwały czy spełnienia osobistej misji.
Oręże Wojowników2. Przykłady z mitologii i sag skandynawskich
keyboard_returndo góry- Lagertha
Jednym z najbardziej znanych przykładów tarczowniczki jest Lagertha, bohaterka sag i legend, znana z opowieści o Ragnarze Lothbroku. Zgodnie z sagą, Lagertha była wojowniczką, która towarzyszyła Ragnarowi w jego wyprawach wojennych. W bitwie pod Largs, Lagertha miała walczyć u boku mężczyzn, stając się symbolem kobiecej siły i odwagi. Wersja tej historii, mimo że nie ma jednoznacznych dowodów na jej historyczność, ukazuje kobiety wojowniczki jako równych partnerów mężczyzn w bitwach.
- Brynhildr
Kolejnym przykładem jest Brynhildr, wojowniczka znana z Eddy Poetyckiej, oraz z Pieśni o Sigurdzie - J.R.R. Tolkiena*. Brynhildr była walką o chwałę i honor, kobietą niezależną, która znała sztukę wojenną i miała potężne umiejętności bojowe. Jej historia pokazuje, jak kobiety w skandynawskiej mitologii mogły pełnić rolę wojowniczek, a także wpływać na losy mężczyzn i społeczeństwa.
*Tolkien dążył do stworzenia jednolitej opowieści o losach Sigurda, ponieważ w Eddzie Poetyckiej historia ta jest przedstawiona w sposób fragmentaryczny i niespójny. Różne poematy, napisane przez odmiennych autorów, często przedstawiają sprzeczne ze sobą wersje wydarzeń, co utrudnia ich pełne zrozumienie.
- Freydís Eiríksdóttir
Freydís była córką Eryka Rudego i, zgodnie z sagą o Vinlandzie, uczestniczyła w wyprawach do Ameryki Północnej. Freydís była nie tylko odważną postacią, ale również w mitach opisana jako osoba, która potrafiła stawić czoła licznym wrogom, walcząc o przetrwanie swoich ludzi. W jednej z najbardziej znanych opowieści z tej sagi, Freydís stanęła w obliczu wrogów i walczyła bez litości, co czyni ją jednym z przykładów wojowniczej kobiety wśród wikingów.
3. Rola kobiet w walkach i obronie osad
keyboard_returndo góryKobiety w wikingowskim społeczeństwie pełniły różnorodne role, ale ich uczestnictwo w wojnach nie było całkowicie nieznane. Wraz z mężczyznami mogły uczestniczyć w bitwach, szczególnie w kontekście obrony swojej rodziny, osady czy całej społeczności. W tamtych czasach życie było niepewne, a osady narażone na ciągłe zagrożenia, zarówno ze strony innych plemion, jak i przyrody.
W sytuacjach kryzysowych, kiedy mężczyźni wyruszali na wyprawy, kobiety mogły pełnić rolę obrońców, zajmując się nie tylko pracami domowymi, ale także aktywnie chroniąc osady przed najazdami. Wikingowie byli również mistrzami fortifikacji, a kobiety często pomagały w organizowaniu obrony, budowie umocnień i w przygotowywaniu osad do obrony. Warto podkreślić, że kobiety w kulturze wikingów były szanowane i mogły pełnić różnorodne role, które były zbliżone do męskich w czasach wojny.
4. Archeologiczne dowody na istnienie wojowniczek
keyboard_returndo góryOprócz mitów i sag, współczesne badania archeologiczne również dostarczają dowodów na to, że kobiety wikingów mogły pełnić rolę wojowniczek. Przykładem może być odkrycie grobowca wojownika w Birka (Szwecja), który początkowo był uważany za grób mężczyzny, ale późniejsze analizy wskazały, że osoba ta była kobietą. Grobowiec zawierał broń, zbroję i inne przedmioty związane z wojną, co sugeruje, że pochowana tam kobieta miała status wojowniczki. Z tego odkrycia wyłania się obraz silnych i odważnych kobiet, które mogły brać udział w działaniach wojennych.
W innym przykładzie, na wyspie Gotlandii, wykopano groby, które zawierały broń i tarcze, a także fragmenty ubrań przypisanych do kobiet. Choć nie wszystkie kobiety wikingów były wojowniczkami, te odkrycia pokazują, że niektóre z nich miały możliwość, a być może także aktywnie uczestniczyły w wojnach.
BerserkowieZakończenie
Wikingowie byli społeczeństwem, w którym kobiety miały szeroką gamę ról, a niektóre z nich mogły nawet pełnić funkcje wojownicze. Tarczowniczki, które pojawiają się w mitach, sagach, a także w odkryciach archeologicznych, pokazują, że kobieta w społeczeństwie wikingów mogła być równie odważna i biegła w walce, co mężczyzna. Chociaż ich rola wojowniczek była mniejsza niż rola mężczyzn, to ich obecność w bitwach i obronach osad stanowiła istotny element wikingowskiej historii i kultury.
