Edda (staronordycki - "księga" lub "poezja") młodsza, znana również jako Prozaiczna Edda, to zbiór tekstów literackich i dydaktycznych stworzony w XIII wieku, który miał na celu zachowanie i usystematyzowanie nordyckiej mitologii oraz tradycji poetyckich. W odróżnieniu od Eddy starszej, teksty Eddy młodszej są napisane w formie prozatorskiej, co czyni je bardziej przystępnymi dla czytelnika. Jest to dzieło szczególnie istotne dla zrozumienia kultury i wierzeń Skandynawów.

---

1. Autor

keyboard_returndo góry

Twórcą Eddy młodszej jest Snorri Sturluson, islandzki historyk, poeta, prawnik i jeden z najważniejszych autorów średniowiecznej Islandii. Jego dzieło zostało napisane około 1220 roku. Snorri stworzył Eddę młodszą z myślą o kształceniu poetów i skaldów w technikach poetyckich, jednocześnie chroniąc starodawne tradycje przed zapomnieniem. Jego praca jest nieocenionym źródłem wiedzy o mitologii nordyckiej oraz technikach literackich używanych w poezji skandynawskiej.

---

Snorri Sturluson (1179–1241) to jeden z najwybitniejszych autorów średniowiecznej Islandii. Był nie tylko pisarzem, ale także politykiem i historykiem. Urodził się w zamożnej rodzinie i odebrał staranne wykształcenie, które pozwoliło mu rozwijać swoje talenty literackie.

Snorri odegrał kluczową rolę w zachowaniu mitologii nordyckiej poprzez spisanie Eddy młodszej. Jego intencją było utrzymanie tradycji poetyckich i mitologicznych w czasie, gdy Islandia znajdowała się pod coraz większym wpływem chrześcijaństwa. Snorri jest również autorem sag, takich jak „Heimskringla” – zbiór opowieści o królach Norwegii.

---

2. Opis treści

keyboard_returndo góry

Edda młodsza (znana także jako Edda Prozaiczna lub Edda Snorriego) składa się z kilku części, z których każda ma inne znaczenie literackie i dydaktyczne. Składa się z czterech głównych części, które mają na celu wyjaśnienie mitologii nordyckiej oraz technik poetyckich, aby zachować starą tradycję wśród skaldów. Oto jej struktura:

• Prolog (Prologus)

  Treść: Krótkie wprowadzenie, które interpretuje nordycką mitologię w kontekście chrześcijańskim i historycznym. Snorri przedstawia bogów jako dawnych królów i bohaterów, których czczono z czasem jak bóstwa. Jest to próba uczynienia mitologii bardziej akceptowalną w chrześcijańskim społeczeństwie średniowiecznej Islandii.

• Gylfaginning („Zwodzenie Gylfiego”)

Treść: Opowiada o królu Gylfim, który odwiedza bogów pod postacią wędrowca. Gylfi rozmawia z trzema postaciami – Wysokim, Bardzo Wysokim i Najwyższym – które symbolizują Odyna. Otrzymuje od nich odpowiedzi na pytania dotyczące stworzenia świata, bogów, olbrzymów, ludzi, oraz opowieści o Ragnaröku (zmierzchu bogów).

Znaczenie: Jest to najważniejsza część dzieła, zawierająca zarys nordyckiej kosmologii i mitologii.

• Skáldskaparmál („Mowa o poezji”)

Treść: To podręcznik dla skaldów, wyjaśniający podstawowe techniki poetyckie, takie jak metafory, kenningi i aliteracje. Snorri opowiada mity, które stanowią podstawę niektórych metafor poetyckich. Znajdują się tutaj historie, takie jak zdobycie miodu poezji przez Odyna.

Znaczenie: Skáldskaparmál jest kluczowym źródłem informacji o poezji skaldycznej oraz mitologii, która była inspiracją dla twórców.

• Háttatal („Katalog Metryk”)

Treść: Ta część zawiera opis różnych form i stylów poetyckich (tzw. metryk skaldycznych), zilustrowanych przykładami wierszy autorstwa samego Snorriego. Jest to rodzaj przewodnika technicznego dla poetów.

Znaczenie: Ukazuje bogactwo i złożoność poezji skaldycznej, a także dokumentuje różne formy wierszy używane w tamtym okresie.

Edda Młodsza łączy w sobie mitologię, teorię literatury i praktykę poetycką. Prolog i Gylfaginning koncentrują się na mitologii, podczas gdy Skáldskaparmál i Háttatal mają bardziej praktyczne zastosowanie, związane z poezją skaldyczną.

Gylfaginning Skaldowie

---

3. Znaczenie Eddy młodszej

keyboard_returndo góry

Edda młodsza jest kluczowym dziełem dla zrozumienia nie tylko mitologii nordyckiej, ale także technik poetyckich używanych przez skaldów. Stanowi pomost między dawną tradycją ustną a literaturą spisaną, zachowując bogactwo nordyckich wierzeń dla przyszłych pokoleń. Bez pracy Snorriego wiele mitów i tradycji nordyckich mogłoby zostać zapomnianych.